Orzecznictwo

W 1997r. wprowadzono orzekanie o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Nie ma już komisji lekarskich ds. inwalidztwa i zatrudnienia przy ZUS. Nie ma też I, II i III grupy inwalidzkiej, ale ci, których zaliczono do którejś z nich, nadal pozostali w świetle prawa osobami niepełnosprawnymi i zachowali swoje uprawnienia – chyba że orzeczenie o ich inwalidztwie utraciło moc albo zostało zmienione.

Osoby, które przed dniem 1 stycznia 1998r. zostały zaliczone do jednej z grup inwalidów, są osobami niepełnosprawnymi w rozumieniu ustawy, jeśli przed tą datą orzeczenie o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów nie utraciło mocy.

 

Orzeczenie o zaliczeniu do:

  1.  I grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
  2.  II grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
  3.  III grupy inwalidów traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Osoby niepełnosprawne, o których mowa wyżej, które przed dniem wejścia w życie ustawy nabyły prawo do świadczeń lub ulg na podstawie odrębnych przepisów, zachowują dotychczasowe uprawnienia.

(art. 62 i 63 ustawy)

Obecnie obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa – regulowane dwoma różnymi ustawami i prowadzonymi przez różne instytucje:

  • tzw. orzecznictwo do celów rentowych, które prowadzą – lekarze orzecznicy ZUS oraz komisje lekarskie ZUS. Szczególnymi grupami są rolnicy i ich rodziny – podlegają oni lekarzom rzeczoznawcom i komisjom lekarskim Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) a także tzw. służby mundurowe (policjanci, żołnierze, celnicy) i ich rodziny – podlegają komisjom lekarskim MON lub MSWiA,
  • tzw. orzecznictwo do celów pozarentowych – realizowane przez powiatowe lub miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS  a orzeczenie powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności:

  • I grupa inwalidzka => całkowita niezdolność do pracy => i niezdolność do samodzielnej egzystencji znaczny stopień niepełnosprawności
  • II grupa inwalidzka => całkowita niezdolność do pracy => umiarkowany stopień niepełnosprawności
  • III grupa inwalidzka => częściowa niezdolność do pracy =>
    lub celowość przekwalifikowania zawodowego lekki stopień niepełnosprawności

 

Orzeczenia lekarza orzecznika ZUS oraz zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności nie są względem siebie równorzędne.

Np.: orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy (ZUS) = orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (PZON), ale ten znak równości działa tylko w jedną stronę.
Wynika to z tego, że orzeczenia wydane przez zespół ds. orzekania o niepełnosprawności, traktuje się na równi z orzeczeniem wydanym przez ZUS, bez konieczności ponownego orzekania, ale tylko do celów poza świadczeniami rentowymi. Jednakże na podstawie orzeczenia wydanego przez zespół nie można ubiegać się o rentę w instytucji ubezpieczenia społecznego. W tym przypadku znak równości nie działa. Czasem elementy zawarte w orzeczeniu o inwalidztwie lub niezdolności do pracy nie są wystarczające dla uzyskania ulg i świadczeń, o które osoba niepełnosprawna chce wystąpić. Wówczas osoba ta musi poddać się badaniom zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, w celu uzupełnienia danych w orzeczeniu.

 

Podstawy prawne:

  1. Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 2008, nr 237, poz. 1652) wprowadzająca zmiany do ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz  zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. 1997, Nr 123, poz. 776 z późn. zm.)  tekst jednolity z 2011r. z późn. zm.
  2. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. 2003, Nr 139, poz. 1328),
  3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. 2002, Nr 17, poz. 162),
  4. Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. 1990, Nr 7, poz. 24), tekst jednolity z dnia 10 marca 2008 r. (Dz. U. 2008, Nr 50, poz. 291).
  5. Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 31 grudnia 2004 r w sprawie orzecznictwa lekarskiego w KRUS (Dz. U. 2005, Nr 6, poz. 46).