Renta socjalna

Renta socjalna jest świadczeniem, którego przyznanie jest uzależnione od zamieszkania osoby uprawnionej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Prawo do tej renty przysługuje: osobom posiadającym obywatelstwo polskie zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, cudzoziemcom zamieszkującym i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie: zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175, z późn. zm.), a więc m.in. w związku z zamierzonym wykonywaniem pracy lub prowadzeniem działalności gospodarczej, podjęciem lub kontynuowaniem studiów albo szkolenia zawodowego lub innymi okolicznościami uzasadniającymi ich zamieszkanie na terytorium RP, zgody na pobyt tolerowany, w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy, są obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i posiadają zezwolenie na pobyt, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

 

Od 1marca 2021 r. renta socjalna wynosi 1250,88 zł. 

przysługuje osobie, która:

  • jest pełnoletnia 
  • jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: przed ukończeniem 18. roku życia  w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia albo w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Renta socjalna przysługuje zatem wyłącznie osobie, która osiągnęła pełnoletność i która jest całkowicie niezdolna do pracy. Za osobę pełnoletnią uważa się osobę, która ukończyła 18 lat. Za osobę pełnoletnią uważa się również kobietę, która zawarła związek małżeński po ukończeniu 16 lat, a nie ukończyła 18. roku życia.

 

Ustalenia całkowitej niezdolności do pracy i przewidywanego okresu jej trwania dokonuje lekarz orzecznik ZUS na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2004 nr 39, poz. 353 z późn. zm.). W myśl tej ustawy, za całkowicie niezdolną do pracy uważa się osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie prawa do tej renty nie jest istotne, kiedy powstała całkowita niezdolność do pracy, lecz to, aby niezdolność ta była skutkiem naruszenia sprawności organizmu, powstałego we wskazanych okresach.

 

Podstawę do przyznania renty socjalnej, stanowi także:

  • orzeczenie o stopniu niepełnosprawności,
  • orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów
  • orzeczenie lekarza orzecznika, wydane przed dniem 1 października 2003 r., uprawniające do renty socjalnej na podstawie ustawy o pomocy społecznej. Renta może być przyznana na stałe - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała lub na wskazany okres - jeśli niezdolność do pracy jest czasowa.

Renta socjalna nie przysługuje jednak osobie, która:

  • ma ustalone prawo do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej, renty strukturalnej, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego,
  • pobiera świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych,
  • jest tymczasowo aresztowana albo odbywa karę pozbawienia wolności,
  • ma ustalone prawo do renty rodzinnej (części renty) przez jednostkę organizacyjną Zakładu lub przez inny niż ta jednostka organ emerytalno-rentowy (np. KRUS), w wysokości przekraczającej 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej  niezdolności do pracy, od 1 marca kwota ta wynosi:1272,58 zł.
  • jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego o powierzchni użytków rolnych przekraczających 5 ha przeliczeniowych lub - jako współwłaściciel - ma udział w takiej nieruchomości, który przekracza 5 ha przeliczeniowych.

Jak wcześniej wspomniano, renta socjalna nie przysługuje osobie, która jest uprawniona do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jednakże od tej zasady istnieje wyjątek. Dotyczy on osoby, która ma ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym tzw. renty uczniowskiej oraz ma ustalone prawo do renty rodzinnej, przy czym wysokość renty rodzinnej jest niższa lub równa 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, jeśli osoba ta pobiera rentę rodzinną jako świadczenie wyższe lub wybrane.

 

Organ rentowy, rozpatrując uprawnienia do renty socjalnej na wniosek takiej osoby, będzie opierał się na orzeczeniu stanowiącym podstawę do ustalenia prawa do renty. Renta socjalna zostanie przyznana, o ile spełnione zostały warunki do renty socjalnej określone w art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej.

 

Osoba, która była uprawniona do renty socjalnej i której prawo do tej renty ustało w związku z osadzeniem w areszcie wskutek tymczasowego aresztowania lub w zakładzie karnym w celu odbycia kary pozbawienia wolności, może zgłosić wniosek o przyznanie renty socjalnej w wysokości 50% kwoty tej renty.

 

W tym przypadku renta przysługuje tylko takiej osobie, która spełnia łącznie następujące warunki:

  • jest osobą samotnie gospodarującą,
  • nie posiada innego przychodu,
  • nie ma ustalonego prawa do renty rodzinnej,
  • jest właścicielem lokalu mieszkalnego (domku jednorodzinnego) albo przysługuje jej spółdzielcze prawo do lokalu albo jest najemcą lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, innych jednostek samorządu terytorialnego  albo stanowiącego własność Skarbu Państwa lub państwowych osób prawnych oraz zobowiąże się pisemnie, że z kwoty tej renty będzie dokonywała opłat z tytułu  czynszu lub innych należności za lokal mieszkalny (dom jednorodzinny), a w lokalu tym (domu) nie przebywają inne osoby.

Łączna wysokość renty rodzinnej i renty socjalnej nie może przekraczać 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. W przypadku jednak, gdy łączna wysokość tych dwóch świadczeń przekracza 200% najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, obniżeniu podlega wysokość renty socjalnej. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być jednak niższa niż 10% kwoty najniższej renty. Od 1 marca 2008 r. kwota ta wynosi 63,63 zł. Renta socjalna jest świadczeniem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tak więc z kwoty renty odlicza się zaliczkę na podatek dochodowy, a także potrąca składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Z kwoty renty mogą być także potrącane inne należności wskazane w art. 139 ust. 1 ustawy emerytalnej, np. kwoty nienależnie pobranych świadczeń, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności alimentacyjnych czy też na pokrycie należności innych niż alimentacyjne. Prawo do renty socjalnej podlega zawieszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona osiągnęła przychód w łącznej kwocie przekraczającej 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS dla celów emerytalnych.

 

Od 1 września 2021 roku do 30 listopada 2021 roku to kwota

3853,20 zł


 

 

UWAGA!!

Od dnia 1 stycznia 2012 r. prawo do renty socjalnej zawiesza się, jeżeli zostały osiągnięte przychody w łącznej kwocie wyższej niz 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez Prezesa GUS do celów emerytalnych. 

 

Informacja ważna dla opiekunów osób niepełnosprawnych intelektualnie!

 

 

Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 6 listopada 2007 r. (sygn. akt: U 8/05) stwierdzono, iż ZUS może wypłacać renty socjalne nie tylko osobom uprawnionym lub ich opiekunom prawnym ustanowionym sądownie, ale także ich opiekunom faktycznym.

            Do tej pory opiekun osoby niepełnosprawnej intelektualnie, mógł w jej imieniu złożyć wniosek o rentę socjalną. Żeby jednak odbierać świadczenia w imieniu swojego podopiecznego, opiekun musiał złożyć do sadu wniosek o jego ubezwłasnowolnienie. Wynikało to z faktu, że ZUS żądał dostarczenia w ciągu 12 miesięcy postanowienia sądu       o ustanowieniu opiekuna lub kuratora dla osoby uprawnionej do renty socjalnej. W przeciwnym przypadku, to ZUS występował o ustanowienie takiego kuratora lub prawnego opiekuna.

            Jeżeli te formalności nie były uregulowane, opiekun faktycznie sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną nie mógł podjąć renty.

 

Obecnie rentę socjalną osobie do niej uprawnionej ZUS wypłacać będzie jak dotychczas pocztą lub na konto w banku.  Jeżeli jednak do świadczenia uprawniona będzie osoba niepełnosprawna intelektualnie, będzie ją można wypłacać faktycznemu opiekunowi, pod warunkiem dostarczenia przez niego oświadczenia o  sprawowaniu opieki, potwierdzonego przez właściwy organ samorządu.

            Opiekun faktyczny może odebrać rentę do rąk własnych od listonosza. ZUS nie może mu jej natomiast przesłać na jego konto w banku. Przelew na konto jest możliwy tylko wówczas, jeśli opiekun faktyczny jest jednocześnie przedstawicielem prawnym osoby niepełnosprawnej, wyznaczonym przez sąd.